Volt, Watt en Ampère
Bij elektriciteit hoort ook natuurkunde. Daarom worden er vaak natuurkundige begrippen gebruikt binnen het e-roken. Woorden als watt, volt en ampere zijn niet vreemd als het om e-roken gaat, toch kan het voor verwarring zorgen bij de gebruiker. Hieronder worden deze begrippen in de volgende hoodstukjes behandeld.
1. Volt en VV
2. Watt en VW
2. Ampere & Subohmen
1. Volt en VV
Sommige eGo batterijen hebben een extra functie zoals VV. VV staat voor variabele voltage. Het houdt in dat de gebruiker het voltage van de batterij kan instellen. Ook komt deze functie veelvuldig voor bij variabele mod’s. Soms wordt de VV functie ook gecombineerd met de VW functie. VW staat voor variabel wattage. Volt is een eenheid die hoort bij spanning. De afkortingen die hierbij horen zijn:
Spanning = U
Volt = V
Deze afkorting kan van belang zijn als we kijken naar MOD’s met display.
Vaak geven deze de VV functie aan met de letter U of met de letter V op het display.
De spanning zegt iets over het verschil aan elektronen tussen de min en de plus pool van de batterij. Die elektronen willen graag het verschil opheffen. Nu hangt de weerstand van de coil in de damper hier sterk mee samen. Hoe hoger de weerstand is, hoe meer moeite het kost voor de elektronen van min naar plus te gaan. Een VV functie op de batterij kan de elektronen beter helpen door de weerstand te komen. Dit kan door het voltage hoger te zetten om de elektronen een extra zetje te geven, dit kost wel meer energie, waardoor de batterij sneller leeg is. Maar er als beloning krijgt de e-roker wel meer dampontwikkeling. Meer damp betekent logischerwijs ook dat er meer vloeistof wordt verdampt, de tank zal sneller leeg zijn.
Een hoger voltage zorgt voor meer dampontwikkeling en meer vloeistof verbruik. Dit zorgt voor een verschil in dampervaring en smaakbeleving.
Door een hoger voltage te gebruiken, raakt de batterij sneller leeg.
Uiteraard hangt dit ook samen met de bestandsdelen van de e-liquid.
N.B. een e-liquid met een laag VG gehalte zal altijd minder dampproduceren als een e-liquid met een hoog VG gehalte.
Buiten om de weerstand en het voltage is er nog een derde natuurkundige term die mee doet in deze driehoeksverhouding; Stroomsterkte.
De spanning, weerstand en stroomsterkte zorgen met z’n drieën voor de volgende formule:
U = I * R
ofwel
Spanning = Stroomsterkte * Weerstand
Volt = Ampère * Ohm
Deze formule en afgeleiden zijn nodig om te bepalen hoeveel volt er gebruikt kan worden i.c.m. het aantal ohm’s.
Er kan niet op elke coil een willekeurig voltage ingesteld worden. Als het voltage te hoog is en/of de de weerstand te laag, dan kan er een verbrande smaak ontstaan
Een te hoog voltage op een weerstand kan voor een verbranden smaak zorgen
Een te laag voltage op een weerstand kan voor weinig tot geen damp zorgen
Een VV batterij kan zijn voordelen hebben. Zo kan men in de ochtend wat rustiger starten en in de avond wat meer power aan zijn damper geven. VV eGo batterijen zijn er in verschillende maten en kleuren. Vaak zijn ze langer of breder dan een standaard eGo batterij. Buitenom de eGo batterijen is deze functie vooral te zien op de variabele mod’s. Het instellen van het voltage hangt sterk samen met de weerstand van de coil. Per coil en / of tankje zal dan ook de dampontwikkeling en de smaakbeleving anders zijn, ook al wordt er hetzelfde voltage gebruikt. Maar let op! Er kan niet op elke coil een willekeurig voltage ingesteld worden. Als het voltage te hoog is en / of de weerstand te laag, dan kan er een verbrande smaak ontstaan.
Voorbeeld:
Als men een stuk vlees op het gasfornuis wil garen, dan gaat dit niet door dit continue op hoog vuur te doen. Het vlees zal dan verbranden in plaats van goed garen. Er zal gezocht moeten worden naar een gewenste temperatuur, waarbij het stuk vlees lekker warm wordt en gaart. Zetten we het vuur op de minimale stand, zal deze weinig effect hebben op het vlees. Zetten we het vuur op de hoogste stand zal deze teveel effect hebben op het vlees. Nemen we een veel dikkere pan, zal het vuur hoger kunnen. Nemen we een veel dunnere pan, zal het vuur minder hoog kunnenIn dit voorbeeld is het vlees – de liquid, de pan – de coil, het vuur – het voltage en de knop van het gasfornuis staat tot de VV knop op de damper. Er moet in beide situaties gezocht worden naar een ideale temperatuur.
Een te hoog voltage op een weerstand kan voor een verbranden smaak zorgen.
Een te laag voltage op een weerstand kan voor weinig tot geen damp zorgen.
Deze ideale balans wordt weergegeven in een ohm/volt damptabel.
De formule die hierbij geldt;
P = U² / R
ofwel
watt = volt² / ohm.
Let wel; Deze damptabel is bedoeld voor starterssetjes met single coils. Met dual coils dient de tabel anders geïnterpreteerd te worden.
Wit: comfort zone
Blauw: geen of nauwelijks damp(Klik op de afbeelding om deze te vergroten)
Als men geen gebruik maakt van (fabriek) single coils, dan is deze bovenstaande tabel niet echt meer van toepassing. Ook als men zelf (micro) coils maakt, kunnen deze coils al vaak tegen een hogere hitte dan in de tabel omschreven staat. Het is bij het zelf wikkelen van coils van belang te kijken naar de efficiëntie van een coil. Hier onder een andere tabel, die daar meer op aansluit: 
Samenvatting Een hoger voltage zorgt voor meer dampontwikkeling en meer vloeistof verbruik. Dit zorgt voor een verschil in dampervaring en smaakbeleving. Door een hoger voltage te gebruiken, raakt de batterij wel sneller leeg. Het instellen van het voltage hangt sterk samen met de weerstand van de coil. Per coil en / of tankje zal dan ook de dampontwikkeling en de smaakbeleving anders zijn, ook al wordt er hetzelfde voltage gebruikt. Een te hoog voltage op een weerstand kan voor een verbranden smaak zorgen. Een te laag voltage op een weerstand kan voor weinig tot geen damp zorgen.
2. Watt en VW
Sommige eGo batterijen hebben een extra functie zoals VV. VV staat voor variabele voltage. Maar soms kan het ook zijn dat de eGo batterij geen VV heeft maar VW. VW staat voor variabele wattage. Hiermee stelt de gebruiker het gewenste wattage in en dit zorgt voor meer of minder dampproductie. Bij bijna alle variabele mod’s zit deze VW functie er standaard op. De VV en / of de VW functie is bedoeld voor het personaliseren van de e-sigaret. Om VW beter uit te kunnen leggen, wordt er begonnen bij de uitleg van watt.
Watt (W) is de eenheid die hoort bij vermogen (P). Een formule die vaak gebruikt wordt om het vermogen te berekenen is:
P = U * I
ofwel
Vermogen = Spanning * Stroomsterkte
Watt = Volt * Ampère
Het vermogen zegt iets over de hoeveelheid damp die geproduceerd wordt. Uiteraard hangt dit ook samen met de bestandsdelen van de e-liquid.
N.B. een e-liquid met een laag VG gehalte zal altijd minder dampproduceren als een e-liquid met een hoog VG gehalte.
Dit heeft dezelfde voordelen als bij een VV. Men kan het dampen personaliseren. Bijvoorbeeld ’s ochtends iets rustiger beginnen dan ’s avonds. Of een zware shag roker zal bij het overstappen naar dampen toch wat stevigs in de handen willen hebben. Het verschil tussen VW en VV is het beste uit te leggen a.d.h.v. een analogie.
Voorbeeld: Variable Voltage (VV) staat tot zelf gas geven als Variable Wattage (VW) staat tot Cruise Control Een automobilist gaat een stukje rijden. Hij rijdt eerst een stuk over een vlakke weg, daarna moet hij over een berg heen rijden. Hij wil de gehele rit precies dezelfde snelheid aanhouden, of hij nu op de vlakke weg rijdt of op de stijgende helling van de berg.
Zodra de automobilist de berg gaat oprijden zal deze het gaspedaal dieper in moeten drukken. Zodat hij dezelfde snelheid kan behouden op de helling als dat hij op de vlakke weg had. Deze zelfde helling zal met Cruise Control altijd met het zelfde aantal km/u bereden worden als wanneer men op vlakke grond rijdt, ongeacht hoe diep het gaspedaal wordt in gedrukt.
Bij VV bepaalt de gebruiker zelf hoeveel input de batterij moet geven.
Wil je harder of zachter rijden? Of wil je meer of minder damp?
Bij VW wordt het uiteindelijke resultaat ingesteld.
Hoe hard wil je precies rijden? Of hoe veel dampontwikkeling wil je.
Uiteraard kan er net als bij VV ook bij VW niet oneindig veel watt ingesteld worden. Ook hier moet er weer gekeken worden naar de coil en de weerstand hier van. Een dual coil kan meer wattage aan dan een single coil. Ook het gebruik van een dikkere weerstandsdraad zorgt ervoor dat er doorgaans een hoger wattage ingesteld kan worden, dan wanneer de weerstandsdraad heel dun is. Bij fabriekscoils is er vaak in de gebruiksaanwijzing te lezen wat het ‘vermogen- bereik’ is van de coil. Geadviseerd wordt dat de gebruiker niet hoger gaat dan de aanbevolen maximale wattage.
Omdat er hedendaags het formaat van de coils steeds groter wordt, staat het vermogen-bereik ook vaak op de coil zelf. Bijvoorbeeld 25W ~ 45W. Waarbij 25W de minimale watt-stand is en 45W de maximale.
Een te hoog wattage op een weerstand kan voor een verbranden smaak zorgen
Een te laag wattage op een weerstand kan voor weinig tot geen damp zorgen
Er kan nog wel eens verwarring ontstaat op het moment dat een batterij of mod zowel de functie VV als VW heeft. Men kan wel eens denken dat deze twee waarden onafhankelijk van elkaar in te stellen zijn. Dit is niet zo. Als het wattage is ingesteld, past het voltage zich zelf automatisch aan. En andersom natuurlijk ook; als het voltage door de gebruiker ingesteld wordt, past het wattage zich automatisch aan. Het is dus onmogelijk beide tegelijkertijd in te stellen.
Samenvatting Een hoger wattage zorgt voor meer dampontwikkeling en meer vloeistof verbruik. Dit zorgt voor een verschil in dampervaring en smaakbeleving. Door een hoger wattage te gebruiken, raakt de batterij wel sneller leeg. Het instellen van het wattage hangt sterk samen met de weerstand van de coil. Een te hoog wattage op een weerstand kan voor een verbranden smaak zorgen. Een te laag wattage op een weerstand kan voor weinig tot geen damp zorgen. VV en VW hangen nauw samen met elkaar, als de één wordt ingesteld, veranderd de ander automatisch mee.
3. Ampère en Subohmen
Misschien is dit wel het pittigste hoofdstukje van de de natuurkundige termen. En toch is het vooral voor de zelf wikkelaars die sub-ohmen een belangrijk deel. Met subohm wordt bedoeld dat de weerstand lager is dan 1 ohm. Door een lagere weerstand te nemen, ontstaat er meer damp. Maar dat moet de accu of batterij wel aankunnen. Ampere is de eenheid van stroomsterkte (I). Vaak wordt ampere ook aangeduid met de letter A. Ampere wordt gebruikt om de grootte van elektrische stroom aan te geven. De formule die gebruikt kan worden bij het berekenen van ampere is;
I = U / R
ofwel
Stroomsterkte = Spanning / Weerstand
Ampere = Volt / Ohm
Als de stroomsterkte vermenigvuldigd wordt met de spanning dan komt daar het vermogen uit in Watt. De formule die daar bij hoort is;
P = U * I
ofwel
Vermogen = Spanning * Stroomsterkte
Watt = Volt * Ampere
Uit de eerste formule is af te leiden dat wanneer er genoeg Ampere is, er Volt gebruikt kan worden. Uit de tweede formule is af te leiden dat wanneer ergens veel vermogen (Watt) uit gehaald moet worden, er ook veel Ampère nodig is. In de dampwereld is het van belang te weten dat de maximale Ampères die een accu kan leveren niet overschreden wordt. Op het moment dat de weerstand van een coil steeds lager wordt, wordt de vraag naar Ampère groter.
Hoe minder weerstand, des te beter de stroom een coil kan gaan; hoe groter de elektrische stroom is.
Als deze stroom groter is dan dat de accu kan leveren, dan zal de accu proberen toch de hoeveelheid gevraagde Ampère te leveren. Dit gaat niet zonder gevolgen. De accu zal op den duur oververhit raken, kapot gaan al dan niet met een (kleine) explosie.
Voorbeeld 1: Het voltage van een accu is 3,7Volt De weerstand is 1,8Ohm I = U / R I = 3,7 / 1,8 = 2,06A
2,06 Ampère. Een standaard eGo batterij kan dit zeker leveren. Als we een VV batterij zouden nemen met een hoger voltage, wat gebeurd er dan?
Voorbeeld 2: Het voltage van een accu is 4,8Volt De weerstand is 1,8Ohm I = U / R I = 4,8 / 1,8 = 2.67A
2,67 Ampère. Niet echt een groot verschil met voorbeeld 1. En ook niet een moeilijk opgave voor de meeste batterijen of accu’s. Niets om zorgen over te maken. Toch kan ook bij de onschuldige starterset het Ampere van belang zijn. Namelijk bij het opladen van de batterij. Zorg altijd voor de juiste oplader. Met name het stekkerblok. Als het stekkerblok teveel voltage afgeeft kan dit gevaarlijk zijn. Als het stekkerblok teveel Ampere afgeeft kan dit lijden tot minder lange levensduur van de baterij. Tot zover de standaard eGo batterijen.
Gebruik damp-apparatuur waar het voor bedoeld is.
Gebruik altijd de juiste lader bij het juiste product.
Begin pas aan subohmen met voldoende kennis.
Kies voor high drain accu’s om in een mod te plaatsen.
Wanneer zou een damper zich wel zorgen moeten maken dan? Op het moment dat men zelf gaat knutselen aan zijn damper. Een eGo batterij is beschermd tegen een te hoge vraag aan Ampère. Vaak zit er een begrenzing op het maximale voltage dat ingesteld kan worden en slaat de batterij af op het moment dat de coil onder de 1,0 Ohm aan weerstand heeft. Deze voorzorgmaatregelen zitten ook in een variabele mod, maar dan op een heel ander niveau. Deze begrenzing zit sowieso niet in een (full) mechanische mod. De gebruiker kan bij deze laatste dan alles op zijn accu schroeven en deze laten vuren.
Ook het zelf maken van de coils zijn in deze categorie vaak noodzakelijk voor het z.g.n. subohmen. Al zijn er ook genoeg fabriekcoils die tegenwoordig kunnen subohmen.
Voorbeeld 3 Het voltage van een accu is 3,7Volt De weerstand is 0,5Ohm I = U / R I = 3,7 / 0,5 = 7.4A
In voorbeeld 3 schiet het Ampère al wat meer omhoog. Het komt nu een beetje in de buurt van wat een standaard batterij kan leveren. Als we nog een stapje verder gaan komen we bij het laatste voorbeeld uit:
Voorbeeld 4 Het voltage van een accu is 4,2 Volt De weerstand is 0,2Ohm I = U / R I = 4,2 / 0,2 = 21A
21 Ampère. Het zal een leek niet veel vertellen, maar dit is een enorme hoeveelheid Ampere als we kijken naar het kleine dampertje. Standaard, goedkope en van lage kwaliteits accu’s kunnen dit niet aan. Er zal goed gezocht moeten worden naar een accu die op zijn minst 30A kan leveren. Dit worden ook wel eens high drain accu’s genoemd. Een beginnende damper met een starterspakket zal met dit verhaal niet veel te maken krijgen. Althans niet bewust. Wel kunnen onderstaande regels voor een ieder van belang zijn:
Samentvatting Gebruik altijd de juiste opladers voor het laden van e-sigaretten. Een standaard eGo batterij is beveiligd tegen te lage weerstanden. Een mechanische mod totaal niet. Gebruik bij mod's altijd high drain batterijen. Deze kunnen 30A of meer aan. Enige deskundigheid is vereist bij het zelf wikkelen van subohm coils.
[ratings]
